Eski Buzdolabı / Okan Üstünkök

 

ESKİ BUZDOLABI

İzmir Nisan ‘19

Öyküye konu olan olay gerçektir. Yeri Kütahya. O nedenle Egece yazıldı. 23.4.2019’da gazetelerde alt manşet olmuştu. (*) Ne var ki benzer olayların yıllardır farklı yerlerde defalarca yaşandığı da haber kaynaklarından izleniyor.

Öyküdeki anlatım, yaşamını bu ya da buna yakın şekilde yitirenlerin anısına ve acılı yakınlarına saygısızlık değil. Bir şey icat etmek için uğraşanların ne denli ciddi tehlikeleri -düşünmeden de olsa- göze alabileceklerini daha az üzücü bir anlatımla vurgulamak amacına yönelik. Leonardo da Vinci tasarladığı uçma makinesini yapıp binseydi belki o da gününden önce dünyasını değiştirirdi. Yamaç paraşütünün tartışmasız yaratıcısı sayılması gereken Binfen Ahmet Çelebi Galata Kulesi’nden Üsküdar’a uçmayı başarmıştı ama toplum için tehlikeli bir kişi olduğu görüşüyle Cezayir’e sürülmekten de kurtulamamıştı. Sayısız örnek bulunabilir ise de bu öykü birisiyle yetiniyor.

Günümüzün teknolojik gelişmelerine katkıda bulunurken tarih boyu kendilerini feda etmiş tüm yürekli kişilerin anısına saygıyla...

Yaa bu anlatceem şey böyük ziyan oldu melmiket için be! Yani ne gadan üzülsek yeridir çünkülüm melmiket çok kıymatlı çocuklaanı gaybetti valla. Yani bunnaa yaşasaadı hani vaa ya valla çok bööğle böyük icatlaa neyim yapcekleedi hem valla hemi de billaa. Bilâkis maateessüf bi şey oldu bunnaan başına gelen. Ben bunnara tee nesmandır tanııp duruudum hayattakene. Hani ööğle az buz da deel ha. Bak ne deyom, tee nesmandır deyom demi? Bi hafta on gün deel yani. Biz bunnaanan aynı maalleden tanışeyyoz. Çocukluğumuz neyim hep baraber geçti. Sokakta bunnaanan çelikçomak çattık, humba (1) ütmece oynadık, toka (2) çevirdik, kasnaklı bayrak (3) yaptık uçuuduk. Bissürü oyun, birdirbir, uzuneşek, güvercintakla.. Üühüü say gari sayabildiğin gadan.

Bunnaa üç aakideştilee. Yani hepsimiz aakideştik tabiatıynan emme bunnaa nası deyem daa da bi yakındılaa biribirileene biliyonnu. Şincileede öylesine kanka deyyolaa. Yidikleri içtikleri ayrı gitmeyyodu tee kısa pantol keydiğimizden buyana. Bunnaa bütün gün bi kakarakikiri yapaalaadı hepsimiz gülmekten valla needese donumuzu gaçırııdık, o gadan yani. Yaa nirden buluyolaa bu gülüncek lafları. İcat ediyyolaa besbelli. İcat ettiklee şey hava cıva da deeldi ha. Adları bilem hep icat bunnaaan biliyonnu. Ötekisilerin adını boşvereem de birininkini deyiverem: Kelter Faik. Kelter deye bizim burlaada bağbozumunda üzümlere taşıdığımız gocuman sepetlee vaa, onnara diriz. Bu Faikde de bi gafa vaa, valla basket topu gadan. Öbür ikisi o yüzden bunu Kelter deyveemiş. Al işte bi icat. Kelter aşarı Kelter yukaraa. Hani bi laf vaa ya, gafa gocaman içi boş, dut gulağından çifte goş. Bu bizimkisi hiç de bilem öğle deeldi. Gafa gocuman ama içi dopdolu beyinnen. Herif durup duruukene habire hepsimizden denişik denişik türlü çeşitli fikirlee yımırtlayıvereyyo. Yok işitme özürlülee için sessiz piyano yapceemiş, yok altı açık yumurta sepeti icat etceemiş, yok zemberekli hıyar soyma makinesi geliştireyyomuş yok işte gari nebilem yağmur suyu dopleecek şemşiye pirocesi vaamış, daa nelee nelee ... Dimem şuki bu Kelter Faik bunnaan en akıllısııdı yani. Tee on oniki yaşından beri sanayide çalışıp duruudu. Böyüdüğünde de elinden gelmeyen iş yoğudu. Çamaşır makinesinde ayran çalkalattırıı, fantilatörü alır ben bundan tek kişilik uçan taksi yapcem deye uğraşır, çekyatın yaylaanı çıkarır çocuklara hop hop yapaa. Dimem şu ki yapaa da yapaa yane.

Şinci bigün hani şu çöp neyin karıştıranlaa vaa ya onnaan biri bi buzdolabı bulmuş çöpün birinde, goyveemiş onu çekçek arabasının üstünü, getmiş bu Keltere abe şunu al da naapceesen yap bana da üç kuruş bişey verivee gari demiş. Kelter de herifi acımış almış dolabı bi kenarı gomuş. Len buzdolabı dediğin ööle ufak tefek bişey deel ki. Amaarikan malı mı neese cenabet heyula bişey. Tükkânın yarısını gaplamış biliyonnu. Üç gün beş gün ya da gari ne gadansa orda ööle duruyo zıkkım. Bigün bunnaa üç ahbap çavuş tükkânın önünde nargile tokurdatııkene biri deyyo ki yaa hava amma da ıscak oldu ha şorda bi sandal ossa da biyocuk şööle gölete açılsak da accık serinleyiveesek. O ööle deyinces Kelter Faikte ampül yanmış tamammı. Yaparız len bi sandal sandaldan goley ne vaa demiş. Len sanayinin ortasında ne sandalı yapcen nirden bulcen demeye galmamış Kelter yerinden fırlamış dooru buzdolabı döküntüsünün yanına. Aha demiş işte sana sandal. Ötekisiler ne sandalı len bunun nesi sandal bu yüzmez bataa baksanya diye accık itiraz etmişlee ama Kelter bu, hilkatten mucit. Len siz arşimeti bilmemiyonuz len herif bakır hamam tasını fışır fışır yüzdürmedi mi? O yaptıısa biz niden yapmeyceemişiz deyince ötekisileen de aklı yatmış tabiatıynan. Kelter tutun bakem şunun ucundan da dışarı çıkaraam hele biyol demiş. Ikına sıkına dolabı dışarı çıkarmışlaa. Kelter gitmiş tükkânın arkasından kalıp kalıp izalasyon malzemesi çıkarıp getmiş. Bissürü de tutkal mutkal indirmiş raftan. Buzdolabının kapaanı söküp çıkaamışlaa. Motur zaten yok. Edırafını izalasyonu yapıştırmışlaa. Hafif ossun deye de aralanaa tabaka tabaka sünger sıkıştırmışlaa. Kapak çıkınca üstü açık bi kutu olmuş eski dolap. Sandala pek benzemeyyo bööle gocuman ayakkabı maafazası gibi bi zıkkım olmuş yani. Bunnaan bitanesi de gitmiş yandaki ıskartalaadan üç beş parça irili ufaklı tahta almış geemiş. İkisini buzdolabından bozma sandalın içine oturak yapmışlaa. İkisini de accık yontmuşlaa olmuş sana kürek. Son parçayı da dümen yapınca tamam len valla titanik gibi oldu deyip köşedeki pideciden lahmacun getirtmişlee gutleecekler gari. Yanına bi de söölemesi ayıp viskiyi açıveemişlee, ohh keka! Bi viski bi lahmacun deekene bunnaa gafayı bi bulmuşlaaki o gadan oluu yani tamammı. Hadi len gelin şu sandalı deneyeem diye tükkânı gapatmışlaa. Sallana sallana o gocu lenduha gibi naleti galdırmışlaa ittiri gaktırı anadol pikabın aakasını gondurmuşlaa. Gendilee de şöfer mahalline sıkışmışlar hade bakem göletin oree. Kelter demişki len bunu biyol deneyeem de soğna da moturlusunu yapaam bende bi fantilatür vaa onu sandalın gıçını bağlayaam içeri de bi akü mis gibi ne küreklen uğraşıısın nede egzoz gazıynan. Ötekisileen ikisi birden len Kelter valla sen arşimeti biyana go valla ayniştayını bilem geçtin len hatta leonardo bilem senin yanında gerzek galıı deye bi heveslen sandalı suya ittirmişle son dakkada da hoop üçü birden içini atlamışlaa. Gocu şey sallana sallana gıyıdan açılmış bunnaan üçü de keyiften dört köşe. Bu sene rahmet eyi yağdı ya göletin suyu da bu nisan ayında bi derin bi derinki o gadan oluu biliyonnu. Küreklen açılııkene izalasyonun arasına godukları süngerlee suyu çekince ağırlaşmaa başlamışmış da farketmemişlee bezinkilee. Sandal didiğin zaten dandik tirişka bişey. Bunnaa deesen şarkı türkü gafalaa o biçim dumanlı. Deekene Kelter ayağa galkmış len ben bi harmandalı oyneyem nezmandır oynamadııdım diye depinince eski buzdolabı yallah bismillah ters kepçe oluveemiş mi sene. Anam anam deekene hepsi suyun dibini boylamış. Bunnaa mucit olmasına mucit de yüzme neyin bildikleri yok biliyonnu. Sandalı tutuncez desen ne faide sandal zaten batıp duruu süngeelee suyu çekmiş gari olmuş külçe gibi. Pulizlee dalgıçlaa malgıçlaa goşturup göletin gıyısına doluşuncaya gadan iş işten geçmiş bi kerem. Çıkardılar bezinkilere ama üçü de mefta. Öyle boğulup gittilee bi icat uğruna.

Bilumum mahalleli gaç gündür çok üzgünüz. Dile goley tam üç tane pırlanta gibi elmas gibi kıymatlı mucit kaybetmiş olduk duuduk yirde. Bu millet daha ne mucitler yetiştirir tabiatıynan ama bu üçü hakkatteyn başkadılaa yani. Mekânlaa cennet ossun nur içinde yatsınlaa.

Cenazeden çıkaakene el yapımı lokma da dağattırıveedi mıhtar. Bak şinci nirden niree. Kelter lokma makinesi icat etcem sen bi yandan unla suyu goycen ötekisi yandan kızarmış şerbetli darçınlı lokma çıkcek makinenin iki ucunu hallettim de ortası üzerinde çalışeyyom deyyodu. Ömrü vefa etseedi karanti yapaadı, ecel mani oldu biliyonnu. Ayrıcana Kelterin sandal batmasaadı eski buzdolaplaa için de ne biçim bi fırsat çıkceedi. O piroce de suyu düştü gari. Gader işte neetsen boş. Orhan aabemiz haklıymış valla. Batsın bu dünya anasını satem.

(*)  https://www.2eylul.com.tr/haber/buzdolabindan-yaptiklari-sandalla-boguldular/27558 

(1) Humba= kilden yapılma, üstü boyalı bilya

(2) Toka= topaç

(3) Kasnaklı bayrak= uçurtma