Küba Yazılır Devrim Okunur / Ünal Özüak

 

KÜBA yazılır DEVRİM okunur

Baskıya dayanamayanların adası Küba

Başkaldırmak genlerinde var…

Kadıköy Maarif Koleji hazırlık sınıfındayken fazla tekrarladığımız olaylar için kullandığımız "dersimiz matematik hocamız otomatik" diye bir tekerlememiz vardı. Pişirip pişirip, hatta zaman zaman altını ısıtıp Küba’ya dair yazmaktan sıkılmam ben. #EvdeKalKültürleKal bol zamanından istifade yoğunlaştığım Küba külliyatında bugün Kristof Kolomb’un, Amerika niyetine 1492’de keşfettiği Karayiplerin korsan adasının başkaldırı tarihini, daha doğrusu adanın baskıya baş eğmez iklimini anlatacağım. Kolomp bir hayli şaşkınmış aslında. Önce adayı Amerika sanmış. Küba adasını köprübaşı yaptıktan sonra 90 deniz mili ötedeki ana kıtaya çıkınca; ‘Hindistan’ı buldum diye’ karşısına çıkan yerlilere ‘İndians’ demesi de keşiflerini nasıl Allaha emanet yaptığını çok güzel anlatır.

Kargaşanın kaynağı olmuş; tam beş yüzyıl işkal altında kalmış fakat insanları özgürlüklerinden asla vazgeçmemişlerdir. Her zaman dünya güçlerinin göz diktiği ülke olmuştur. İlk fetheden İspanya oldu. Küba'daki insan hayatının ilk izi 4000 yıl öncesine dayanır. Tütün kullanıp içen ilk ulustur. Kristof Kolomb İspanya Krallığı adına adada köleliği de yasaklayarak fethini  gerçekleştirdi. İspanyollar yerleri asimile ederek ailelerini aldılar. Ama Avrupa'dan getirdikleri kızamık ve bunun gibi bulaşıcı hastalıklar yüzünden birkaç yıl içinde Küba yerlerinin %90 öldü. Karayiplerin anahtar bölgesi Havana İspanyol krallığının orta Amerika'daki köşe taşı oldu. İspanyolların orta Amerika'daki sömürgelerinden elde ettikleri, havalimanından Avrupa'ya sevk edilirdi. 16. Yüzyılda tütün adanın ana ihracat kalemiydi. Avrupa tütünü Küba ile tanıdığından dolayı adaya Tütün Adası derlerdi. Yerliler tütün tarlalarında çalışırlardı ancak 100 yıl içerisinde Karayip yerlilerinin çoğu öldürüldü. Vicdansız tüccarlar köle açığının çözümünü Afrika'nın köle pazarlarında buldular. Yaklaşık 2 milyon köle getirildi. 1805 de Fransız Haiti'nin şeker tarlalarında çalışanlar isyan edince şeker endüstrisi yok oldu. Kübalılar fırsatı kaçırmadılar. Mülteci çiftlik sahiplerini sıcak karşıladılar. 1850 de İspanya şeker endüstrisini Küba'ya taşıdı, Küba en büyük şeker ihracatçısı oldu.

Bugün Kübalıların yüzde 60'ının nesli kölelerden oluşur. Ve onların alın teri döktükleri kanları Küba'nın devrimci ruhunu oluşturur. Şekerin en büyük müşterisi Amerikan Birleşik Devletleriydi. İspanyollar koloni düzenini sürdürebilmek için köleliği desteklediler. Azınlık beyazlar kentlerde zenginleşirken köle siyah çoğunluk kırsalda fakirleşti. Bu ters orantı Ada'nın toplumsal patlamalarını fişekleyen denklem oldu. Bir zamanlar Fahri Konsolosu olduğum Küba’ya dair ne var ne yoksa sular seller gibi bildiğimi sanırdım.. ‘Puro bahane Fidel’in Küba’sı şahaneydi’ başlığı altında üç yıl önce yaşanmışlıklarımı yazmıştım… (https://sonsoz.com.tr/puro-bahane-fidelin-kubasi-sahaneydi/) 

Hiç bir şekilde hiç bir karartmayan, zorluklar karşısında pes etmemenin kitabını yazmış, bir ulus adamdan bahsetmek istiyorum. Fidel Castro… Karayiplerin ünlü korsan beşiği adası Küba’nın geçen yüzyıla devrim beşiği olarak yazılmasını sağlamış lider. Bir avuç dava arkadaşıyla sadece Küba’nın değil, Latin Amerika’nın hatta dünyadaki bütün ezilmiş halkların sesi oldu. Sevildiği kadar nefret edildi. Ülke ve Castro adının tarif ettiği gibi Fidel (bağlılık) kaldılar birbirlerine. Dönemi sıcak yaşayanlardan dinleyip, olabildiğince tarafsız değerlendirince takip eden yazılarla DEVRİM ADASI KÜBA gerçeğini kayda geçmenin yakın dünya tarihine ışık tutacağını düşünüyorum. 

Önce bahsettiğim yazıda neler yazmışım onu görelim; “Emperyalist ABD’nin süper güç olma yolunda ilk defa 1956’da İstanbul ve Havana’da eşzamanlı Hilton Otellerini açtığını bilir misiniz? Menderes ve Batista’yı komünizme karşı var gücüyle destekledi ABD. İkisinin de ülke yönetimlerini savsaklaması üzerine ilk satan, 1960’da ihtilallerle devrilmelerine göz yumarak, hatta el altından CİA marifetiyle destekleyerek satan da Yankee’ler oldu. Daha sonra 1962’de “nükleer başlıklı füzeler krizinde” ambargo sonrası Sovyetlerle anlaşıp Havana ve Türkiye’deki füzeleri karşılıklı sökerek her iki ülkeyi birlikte satan da iki süper güç oldular. 

68 devrimci gençliği olarak rol modelimiz Fidel Castro ve arkadaşları oldu. Bir avuç commarade/ yoldaşıyla La Granma teknesiyle Meksika’dan yola çıkışları bize Bandırma Vapuruyla Samsun’a yola koyulan Mustafa Kemal’i çağrıştırdı. “Onlar yaptı bizde yaparız” sloganımız, Kondra’nın ünlü bereli Ernesto Che Guevara resmi, afişimizdi. ODTÜ Mimarlık Fakültesi fotoğraf atölyesinde rahmetli İbrahim Niyazioğlu’yla resmin ipek baskı kopyalarını çoğaltıp afişe çıkardık. O yılların kır ve şehir gerillası açılımlarının esin kaynağı Küba’yı Amerika’nın arka bahçesi olmaktan kurtaran gerillalardı. Onlar toprak ağalarının esiri olarak ezilen halklarını mezalimden kurtarırken biz Osmanlı tortusundaki halkımızı yanımıza alamadık. Devrimin kaynağına gittim. Amerikan ambargosuna yarım asır direnen Fidel Castro ve Küba, Sovyetler de yardımı kesince ekonomisini şeker kamışı ve tütünüyle ayakta tutabildi. Yıllar sonra devrimci rol modelimizle yollarımız kesişti. Birbirimiz çok iyi anladık. Havana cazibesiyle önce Küba Fahri Konsolosu oldum. Levent’teki ofisimde gururla bayraklarını dalgalandırarak vize vermeye, insanlarımızı Havana’yla tanıştırmaya başladım. Eş zamanlı olarak Etiler Nispetiye’de La Casa del Habano’yu açarak ülkeyi gerçek Küba purosuyla tanıştırdım. O güne kadar sadece meraklısının kaçak yollarla İsviçre’den getirebildiği Havana purosu miladını yaşadı. Fidel Castro mağazanın açılışını yaptı. Orada kendisine Atamızın resmini hediye edip onun devrimlerini anlatmaya çalışırken lafımı keserek. “Bana anlatma, biz devrim yapmayı ondan öğrendik” demesi hala kulaklarımdadır. Puro yanı sıra iki ülke arasında karşılıklı ticaret anlaşmaları yaparak, Havana’ya direk THY uçuşları başlatarak, Küba’ya manevi bağımın karşılığını vermeye çok çalıştım. El hak Fidel Castro yaşamı boyu emperyalizme hiç boyun eğmedi. Amerika’dan 60 deniz mili ötesinde ki özgür adasının bağımsızlığını sonuna kadar “Hasta Siempre/seninle sonsuza kadar” diyerek korudu.” …mu acaba, yoksa Fidel sonrası KÜBA DÜŞTÜ mü? Gelecek yazıda bazı cevaplar buluruz.